حمد خدای را که حمدش در میان آفریدگان آشکار است، و لشگرش غالب، و بزرگیاش والاست. او را بر نعمتهای پیوسته و بخششهای بزرگش سپاس میگزارم.
خداوندی که بردباری حضرتش عظیم است پس عفو فرمود، و در آنچه حکم کرد عدالت نمود، و آنچه را میگذرد و گذشته است داند. خدایی که آفریننده مخلوقات به علم خود، و پدیدآرنده آنان به حکمت خویش است، بدون تقلید و تعلیم گرفتن، و بدون پیروی کردن از نمونه ساخته شده صانعی حکیم، و منهای هر گونه اشتباهی، و بی حضور هیچ جمعیتی.
و شهادت میدهم که محمّد بنده و فرستاده اوست، وقتی او را مبعوث به رسالت نمود که مردم در دریای گمراهی غوطهور بودند، و در گرداب حیرت موج می زدند، مهار هلاکت آنان را میکشید، و بر قلوبشان قفلهای ظلمت بسته شده بود.
از خطبه ۲۳۳ نهجالبلاغه
۱) کلمه «الوهیم» که «خدا» ترجمه میشود، به جنبهٔ داوری «او» اشاره میکند، و اسم اعظمی که از چهار حرف یاء_هاء_واو_هاء(یهوه) تشکیل یافته و «خداوند» ترجمه میشود، به رحمت «او» اشاره مینماید،(برشیت ربا،۳:۳۳)،… «این است پیدایش آسمانها و زمین در حین آفرینش آنها، در روزی که «خداوند خدا» زمین و آسمانها را بساخت»(سِفر پیدایش، ۴:۲)… اگر رحمت سبب آفرینش جهان شد، چیره شدن این صفت بر عدالت محض، سبب ادامه جهان علیرغم گناهکاران و شرارت آدمیان است.
۲) کلمه عبری برای بردباری پروردگار «ارخاف». Erekh Af ، نیست، بلکه «ارخ اپییم» . Erekh Appayim ، است که شکل تثنیه دارد. این مطلب چنین توضیح داده شده است که خداوند نه فقط در مقابل نیکوکاران بردبار است، بلکه در مقابل بدکاران نیز شکیبایی نشان میدهد.(باواقما، ۵۰ب). کتاب مقدس روایت میکند که وقتی خداوند صفات خود را بر موسی عیان ساخت «موسی شتاب کرد و سر خود را بزمین خم نمود و سجده کرد.» (سفر خروج ، ٨:٣۴ ) به این سئوال که «موسی چه دید که چنین کرد» این پاسخ داده شده است: او به بردباری و شکیبایی الهی پی برد. ( سنهدرین ، ۱۱۱ الف).
۳) چیرگی ظاهری شر بر خیر در جهان، علامت تجلی رحمت الهی دانسته شده است. «موسی خدا را چنین توصیف کرد: «خدای عظیم و جبار و سهمناک» (سفر تثنیه ، ۱۰ : ۱۷) ارمیا او را «خدای عظیم و جبار» خطاب کرد. ( ارمیا ، ۳۲ : ۱۸) زیرا گفت: در صورتی که بتپرستان در معبد او به رقص و پایکوبی میپردازند، کجاست سهمناکی او؟ دانیال او را «خدای عظیم و سهمناک» خواند (دانیال، ۴٩) زیرا گفت: در حالی که بتپرستان فرزندان (او) را به غلامی و بردگی میبرند و آنها را به کار میگیرند و زجرشان میدهند، کجاست جبروت او؟ هنگامی که اعضای مجمع کبیر سرکار آمدند، او را به همان ترتیب که موسی وصف کرده بود پذیرفتند و بار دیگر وی را خدای عظیم و جبار و سهمناک خطاب نمودند. (نحمیا ، ۳۲:۹). زیرا گفتند: «به عکس، این بزرگترین تجلی قدرت و جبروت اوست که بر خشم خود چیره میشود و در مقابل بدکاران شکیبایی نشان میدهد و همین خود نیز تجلی سهمناک بودن اوست. زیرا اگر سهم و ترس او نبود چگونه یک ملت تنها و بیکس و ضعیف میتوانست در میان سایر ملل به هستی خود ادامه دهد؟» (یوما، ۶٩ ب)
۴) «من خواهان مرگ شخص شریر و بدکار نیستم، بلکه میخواهم که شخص شریر از طریق (بد) خود بازگشت نموده زنده بماند» (حزقیال نبی، ۱۱:۳۳).
گنجینهای از تلمود/فصل اول: یکتا خدای جهان آفرین/ صص. ۴۲-۴۴